Publicatie oud arrest uit 1978: Letale longembolie
Kon de dodelijke longembolie van een inzittende, waaraan hij twaalf dagen na een aanrijding overleed, worden gezien als het gevolg van de aanrijding tussen twee auto’s die de verdachte had veroorzaakt? Deze kwestie over causaliteit – het juridische leerstuk over de vraag wanneer iets kan worden gezien als gevolg van een bepaalde gebeurtenis – werd in 1978 aan de Hoge Raad voorgelegd. De Hoge Raad oordeelde in deze zaak dat dit causaal verband er was. In dit arrest introduceerde de Hoge Raad de leer van de redelijke toerekening. Dit arrest ‘Letale longembolie’ is vandaag gepubliceerd op rechtspraak.nl.
De zaak
De verdachte reed op in juni 1975 in de gemeente Assen in zijn auto een kruising op. Daarbij verleende hij geen voorrang aan een van rechts komende auto. Er ontstond een botsing waardoor twee personen (zwaar) gewond raakten. Eén van de twee overleed twaalf dagen later aan het gevolg van een longembolie. Deze longembolie was ontstaan uit trombose die weer het gevolg was van noodzakelijke bedrust na de aanrijding. De vraag deed zich voor of er voldoende causaal verband bestond tussen de aanrijding en de dood van het slachtoffer.
De rechtbank en het hof oordeelden van wel: de dood van het slachtoffer was aan de schuld van verdachte te wijten, namelijk de dood was door de botsing veroorzaakt. De rechtbank veroordeelde de verdachte tot zes weken gevangenisstraf en een rijontzegging van twee jaar wegens dood en zwaar lichamelijk letsel door schuld. Het gerechtshof bevestigde dit vonnis met verbetering van gronden en aanvulling van de strafmotivering.
De verdachte was het hiermee niet eens en stelde beroep in cassatie in bij de Hoge Raad. Hij klaagde in cassatie onder meer dat het hof ten onrechte had aangenomen dat de dood van de inzittende het gevolg was van het rijden en de botsing. Uit een deskundigenrapport zou blijken dat het letsel dat bij de aanrijding was opgelopen, op zich niet noodzakelijk tot het intreden van de dood had behoeven te leiden. De longembolie zou veel meer verband houden met de medische situatie die later was ontstaan.
Oordeel Hoge Raad
De Hoge Raad oordeelde dat het betoog van verdachte niet opging. Volgens de Hoge Raad was het optreden van de dodelijke longembolie na als gevolg van een botsing opgelopen letsel niet van zodanige aard dat het overlijden van slachtoffer redelijkerwijze niet meer als gevolg van de botsing aan de dader zou kunnen worden toegerekend. De Hoge Raad verwierp mede daarom het cassatieberoep van de verdachte.
Het belang van dit arrest schuilt met name in het criterium dat de Hoge Raad voor de causaliteit hanteert: het criterium van de redelijke toerekening. Bij eerdere arresten werd vrijwel altijd gebruik gemaakt van voorzienbaarheid van het gevolg. Bij de leer van de redelijke toerekening wordt gekeken of het gevolg van zodanige aard is dat het redelijkerwijs al dan niet kan worden toegerekend. De Hoge Raad nam hiermee voor het strafrecht een criterium over dat al in het civiele recht tot ontwikkeling was gekomen. De redelijke toerekening is ook nu nog het algemene criterium voor de vaststelling van causaal verband in het strafrecht.
Publicatie 'oude' (mijlpaal)arresten
Sinds december 2019 publiceert de Hoge Raad oude (mijlpaal)arresten. Inmiddels zijn al een kleine 875 'oude' arresten online te vinden. In aanloop naar de publicatie van het 1000ste oude arrest wordt de komende tijd in ieder geval elke twee weken (en zo mogelijk vaker) een bijzonder/bijzondere nog te publiceren arrest(en), uitgelicht. Eerder zijn het arrest Lindenbaum-Cohen, het arrest ‘Aletta Jacobs’, het arrest Levenslang na afschaffing van de doodstraf en het Geweerarrest, het arrest over de dramatische ontvoering en levensberoving van een 13-jarige Haagse jongen in 1880, drie arresten over de positie van de vrouw in de rechtspraak, het arrest Gold Flake, het Driedagenarrest, het arrest over de aangespoelde balk op het strand, het arrest over de operette 'Friederike', het 'wildplasarrest', het arrest Gerard Reve, het arrest Leidse schouwburg, het arrest Market Maker, het arrest Emmense baliekluiver , het arrest Boeschoten/Besier, het arrest Meer en Vaart en het arrest Grote leugen op deze wijze belicht.
Uitspraken van de Hoge Raad worden sinds het jaar 2000 geanonimiseerd gepubliceerd op rechtspraak.nl. Daarvóór vond publicatie van arresten hoofdzakelijk plaats via redacties van jurisprudentie-uitgaven van uitgevers. Een aantal arresten is door de uitgevers wel digitaal beschikbaar gesteld maar staat, in veel gevallen ook bewerkt, in databanken waarvoor een abonnement moet worden afgesloten. De Hoge Raad ziet het maatschappelijk belang van, en ook als zijn maatschappelijke taak in, het (gratis) online beschikbaar stellen van ‘oude’ (‘mijlpaal’)arresten van vóór het jaar 2000.
Veel van de inmiddels gepubliceerde arresten moesten worden opgevraagd uit het archief in Kampen en het Nationaal Archief in Den Haag. Deze arresten zijn vervolgens gescand en de handgeschreven arresten overgetypt, daarna zorgvuldig gecontroleerd, geanonimiseerd waar nodig en overgezet naar het systeem om ze te kunnen publiceren op rechtspraak.nl.
Kijk op onze website (onder Mijlpaalarresten) voor de lijst met de inmiddels gepubliceerde ‘oude’ mijlpaalarresten.