De Hoge Raad is hoogste rechter in civiele zaken, strafzaken en belastingzaken.

De Hoge Raad is cassatierechter. Dat betekent dat de Hoge Raad beoordeelt of een lagere rechter (rechtbank/gerechtshof) bij een uitspraak het recht juist heeft toegepast en of de procedure op de juiste wijze is gevolgd. De Hoge Raad vervult deze taak ook voor Aruba, Curaçao, Sint Maarten en Bonaire, Saba en Sint Eustatius.

Als cassatierechter beantwoordt de Hoge Raad rechtsvragen en draagt zo bij aan de ontwikkeling van het recht en de rechtsbescherming. Ook zorgt de Hoge Raad voor rechtseenheid. Zo vervult de Hoge Raad een belangrijke maatschappelijke taak.

Honderd jaren rechtsontwikkeling laten zien dat de hoogste rechter steeds te maken heeft gehad met principiële zaken die aanliggen tegen een scheidslijn tussen rechterlijke en wetgevende bevoegdheden. Zaken waarin de rechter soms rechtsvormende uitspraken heeft gedaan die grote maatschappelijke invloed hebben gehad.