Zoeken
De kern van de maatschappelijke taak die de Hoge Raad heeft, is het bevorderen van de rechtsontwikkeling en de rechtseenheid en het bieden van individuele rechtsbescherming.
De partij die door de lagere rechter in het ongelijk is gesteld, kan zich tot de Hoge Raad wenden om een voor haar gunstiger uitkomst te bereiken. Dit is individuele rechtsbescherming.
De Hoge Raad kan als hoogste rechter een belangrijke bijdrage leveren aan een uniforme toepassing van het recht in Nederland. Door zijn rechtspraak kan hij ervoor zorgen dat verschillende rechters in het land juridische regels op dezelfde manier uitleggen en toepassen.
De Hoge Raad is de hoogste rechter in Nederland in civiele zaken, strafzaken en belastingzaken.
De Hoge Raad is een cassatierechter. Dat betekent dat de Hoge Raad beoordeelt of een feitenrechter (een rechtbank of een gerechtshof) het recht juist heeft toegepast en uitgelegd en of de procedure op de juiste wijze is gevolgd.
Als cassatierechter zorgt de Hoge Raad voor rechtseenheid en rechtsbescherming. Daarnaast draagt de Hoge Raad bij aan de ontwikkeling van het recht door rechtsvragen te beantwoorden. Het recht ligt in grote lijnen vast. Tegelijkertijd moet het recht mee ontwikkelen met veranderingen in de samenleving. Dat gaat niet vanzelf. Er zijn steeds nieuwe situaties waarvoor het recht geen pasklare oplossing biedt. Het is de taak van de Hoge Raad om in die gevallen richting te geven.
Kort gezegd heeft de Hoge Raad drie kerntaken: rechtsbescherming, rechtseenheid en rechtsontwikkeling.
Nee, dat is de Hoge Raad niet. Anders dan de rechtbanken en de gerechtshoven, stelt de Hoge Raad geen feiten en omstandigheden vast. De Hoge Raad gaat uit van de feiten zoals die door de feitenrechter (de rechtbank/het gerechtshof) zijn vastgesteld.
In een strafzaak beantwoorden de rechtbank en het gerechtshof vaak de vraag: heeft de verdachte gedaan wat er in de tenlastelegging staat of niet? Die vraag beantwoordt de Hoge Raad niet.
De Hoge Raad concentreert zich op de juridische aspecten van een zaak. Dat betekent dat de Hoge Raad alleen beoordeelt:
- of de feitenrechter het recht juist heeft uitgelegd en toegepast; en
- of er geen sprake is van ‘verzuim van vormen’, dat wil zeggen tekortkomingen in de gevolgde procedure. Daarbij kijkt de Hoge Raad ook of de feitenrechter zijn uitspraak wel voldoende en begrijpelijk heeft gemotiveerd.
Als cassatierechter zorgt de Hoge Raad voor rechtsbescherming, het bevorderen van rechtsontwikkeling en het handhaven van rechtseenheid. De Hoge Raad controleert of de feitenrechter het recht juist heeft toegepast en of de procedure op de juiste wijze is gevolgd. Voor een goede uitoefening van deze taken is hoge kwaliteit noodzakelijk.
Een raadsheer of advocaat-generaal moet beschikken over de kennis, bekwaamheid, capaciteiten en persoonlijkheid die passen bij de taken en werkwijze van de Hoge Raad. Er wordt bijvoorbeeld gelet op de aanwezigheid van juridische deskundigheid, analytisch vermogen en managementvaardigheden.
Raadsheren en advocaten-generaal hebben een ruime beroepservaring. Bijvoorbeeld in de rechterlijke macht, advocatuur en/of wetenschap.
Hier vindt u meer informatie over de werving en selectie van raadsheren.
De huidige Hoge Raad met z'n cassatierechtspraak bestaat vanaf 1 oktober 1838. Maar al in de 15e eeuw bestond er een voorloper van de Hoge Raad die het hoogste recht sprak. De Tweede Wereldoorlog was een zwarte bladzijde in het bestaan van de Hoge Raad. Een korte geschiedenis op deze pagina.