Hoge Raad geeft regels voor de wrakingsprocedure in strafzaken
De Hoge Raad heeft vandaag in twee zaken uitspraak gedaan die gaan over wrakingsverzoeken. De twee zaken zijn door de procureur-generaal (PG) bij de Hoge Raad via een cassatie in het belang van de wet aan de Hoge Raad voorgelegd. De PG wil onder meer duidelijkheid van de Hoge Raad over de vraag hoe rechters moeten omgaan met oneigenlijk gebruik van de mogelijkheid om een wrakingsverzoek te doen en wat dit betekent voor de wrakingsprocedure.
De Hoge Raad oordeelt dat wraking van rechters in strafzaken niet mogelijk is op de grond dat zij onwelgevallige (tussen)beslissingen hebben genomen, bijvoorbeeld wanneer het gaat om een afwijzing van een getuigenverzoek. Dit geldt in beginsel ook voor de motivering van deze beslissingen. Tegen deze beslissingen kan iemand opkomen in een hoger beroeps- of cassatieprocedure. Wraking is geen verkapt rechtsmiddel. De Hoge Raad oordeelt verder dat als de wrakingskamer van oordeel is dat evident misbruik van het wrakingsmiddel wordt gemaakt, deze kamer de mogelijkheid heeft om zo’n wrakingsverzoek direct buiten behandeling te laten, zonder dat een zitting wordt gehouden.
Cassatie in het belang van de wet
Het belang van de cassatierechtspraak is niet alleen te vinden in de controle op de juiste toepassing van het recht in een zaak, maar ook in de vorming van nieuw recht. Wordt in een bepaalde zaak geen cassatieberoep ingesteld of is cassatie niet mogelijk, dan kan de Hoge Raad niet zelf oordelen over in die zaak door rechtbank of gerechtshof beoordeelde rechtsvragen. Toch kan in het algemeen belang beantwoording van een rechtsvraag door de Hoge Raad wenselijk zijn. In dat geval biedt de wet aan de procureur-generaal bij de Hoge Raad de mogelijkheid cassatie in het belang van de wet in te stellen. Cassatie in het belang van de wet heeft geen rechtsgevolgen voor de betrokken partijen.
Wraking
Een rechter moet uit hoofde van zijn aanstelling worden vermoed onpartijdig te zijn. Als één van de partijen in een rechtszaak de indruk heeft dat de rechter partijdig ofwel vooringenomen is, kan hij verzoeken om de rechter te laten vervangen door een andere rechter. Dit heet een wrakingsverzoek. Een wrakingsverzoek wordt behandeld door een wrakingskamer; die procedure is in beginsel besloten.